Genel ceza hukukunun konusu suç kavramının maddi ve manevi unsurlarıyla tanımı, ceza hukukuna hâkim olan genel ilkeler, ceza kavramının tanımı, suçu ortadan kaldıran nedenler, cezayı azaltan ve ortadan kaldıran nedenler gibi bütün suçlar için geçerli olan ilke ve teorilerdir.
Ceza davaları birer kamu davası olmaları sebebiyle Cumhuriyet Savcıları tarafından açılabilir. Şikayete bağlı suçlar haricindeki diğer tüm suçlara ilişkin kamu davaları Cumhuriyet Savcıları tarafından re’sen soruşturulur ve iddianame hazırlanır. Şikâyete bağlı suçlarda ise(örneğin; hakaret) Savcı, suçtan zarar gören kişi o fiili şikâyet etmedikçe o suçun işlendiğini bilse dahi herhangi bir soruşturma işlemi yapamaz. Türk Ceza Kanunu madde 73, şikâyete tabi suçlarda şikâyet süresini 6 ay olarak belirlemiştir.
Eğer kişi bir suça maruz kaldığını düşünüyorsa bu durumda adli makamları haberdar etmelidir. işi şikayetinde suçun hukuki nitelemesini yapmak zorunda değildir; yalnızca olayları anlatması yeterlidir. Zira artık bu andan sonra soruşturma safhası başlar ve soruşturma safhasını yürütmek Cumhuriyet Savcılarının görevidir.
Ceza soruşturmasını yürüten resmi organlar önünde şüpheli veya sanığı fiili ya da hukuki açıdan koruyan, belli niteliklere sahip bulunan, sanık veya şüpheli dışındaki kişi müdafidir. Yani şüpheli veya sanığın ceza kovuşturması sırasında savunmasını yapan avukat, müdafidir. Müdafilik yapma yetkisi ülkemizde yalnızca avukatlara tanınmıştır, Avukat niteliğini taşımayan kimseler müdafi sıfatıyla şüpheli veya sanığı temsil edemez.
Mağdurun veya şikayetçinin avukatı ise “vekil” sıfatını taşımaktadır.
Ceza hukuk alanındaki mahkemeler şunlardır;
Sulh Ceza Hakimliği
Asliye Ceza Mahkemesi
Ağır Ceza Mahkemesi
Çocuk Mahkemesi
Çocuk Ağır Ceza Mahkemesi
İcra Ceza Mahkemesi
Fikri Sınai Haklar Ceza Mahkemesi